Agata Łopuszyńska
Politechnika Wrocławska, ul. Bolesława Prusa 53/55, 50-317 Wrocław
Zarys treści: Praca stanowi inwentaryzację obecnego stanu systemu oświetlenia przestrzeni publicznej osiedla Nadodrze we Wrocławiu i analizę wybranych czynników, wyodrębnionych jako kryteria oceny występowania zjawiska zanieczyszczenia światłem. Przedstawiona charakterystyka obejmuje mapy rozkładu przestrzennego jasności, barwy i kierunku padania światła, pochodzącego z zewnętrznych urządzeń oświetleniowych. Podstawą analiz były badania terenowe przeprowadzone w drugiej połowie września 2017 r., których głównym założeniem było przyjęcie perspektywy użytkownika przestrzeni publicznej. Nocne obserwacje umożliwiły wskazanie głównych źródeł światła, ich funkcji i znaczenia dla nocnej przestrzeni publicznej. Zgodnie z wynikami przeprowadzonych badań, szacuje się, że niemal 97% oświetlenia przestrzeni publicznej Nadodrza generuje zanieczyszczenie światłem. Dominuje oświetlenie drogowe, nieprzystosowane w pełni do potrzeb ludzi. Ma ono największy wpływ na stan systemu oświetleniowego poprzez stwarzanie warunków zanieczyszczenia oraz ewentualnych uciążliwości dla użytkowników przestrzeni. Poza terenami oświetlanymi niewłaściwie lub nadmiernie, wskazano również miejsca niedoświetlone. Jako obszar badań wybrano wrocławskie osiedle Nadodrze, gęsto zaludnione sąsiedztwo Starego Miasta i równocześnie obszar przechodzący w ostatnich latach proces rewitalizacji. Dominującym sposobem wykorzystania terenu jest mieszkalnictwo wielorodzinne, przy zauważalnym udziale terenów komunikacji i infrastruktury miejskiej. Na tkankę zabudowy składają się przedwojenne kamienice, najnowsze realizacje budynków mieszkalnych i biurowo-usługowych oraz miejsca zdegradowane. Struktura funkcjonalno-przestrzenna osiedla sprzyja występowaniu konfliktów przestrzennych, także w sferze oświetlania, przejawiających się w bezpośrednich uciążliwościach oraz bezładzie o charakterze użytkowo-wizualnym. W warunkach niedomiaru regulacji, dotyczących zasad użytkowania oświetlenia, oraz niskiej świadomości społecznej, przedstawiony materiał jest próbą wypełnienia niszy wynikającej z niedoboru informacji o wpływie sztucznego światła na bezpośrednie otoczenie i życie mieszkańców miast. Zaprezentowane w artykule metody analizy oświetlenia przestrzeni publicznej mogą stanowić bazę do rozważań nad bardziej całościowym podejściem do planowania obszarów miejskich, jak i działań rewitalizacyjnych, pogłębiając wiedzę o aktualnym stanie środowiska oświetleniowego.
Słowa kluczowe: oświetlenie miejskie, zanieczyszczenie światłem, miejska przestrzeń publiczna, środowisko oświetleniowe, iluminacje architektoniczne, obszary zurbanizowane.